13 Kasım günü seansın açılması ile yeni haftaya yüzde 4,3 yükseliş ile başlayan Trabzonspor hissesi, seansın açılışından kısa bir süre sonra 3,61 TL değerden işlem görmeye başlamıştı.
Gün içerisinde aşağı yönlü dalgalı seyir izleyen #TSPOR, yüzde 5 düşüşün ardından devre kesti.
Yaşanan bu düşüş sonrasında #TSPOR hisse senedinde Borsa İstanbul tarafından devre kesici uygulamasına geçildi. Devre kesici uygulaması ile işlem sırasında sürekli işleme ara verilmiş, tek fiyat emir toplama başlamıştır.
Yakın zamanda yaptığı bedelli sermaye artırımı ile adından sıkça söz ettiren #TSPOR, dalgalı geçen gün içerisinde yaşanan devre kesilmesinin kalkması ile düşüşün devam edip etmeyeceği yatırımcıları tarafından merakla beklenmektedir.
İşlem Sırasında Devre Kesici Uygulaması Nedir?
İşlem sırasında devre kesici uygulaması, Borsa İstanbul’da acil durumlarda kullanılmakta olan bir önlem çeşididir. Peki, Borsa İstanbul’da devre kesici uygulaması ne anlama gelir?
Endeks genelinde ya da şirket hisselerinin özelinde gerçekleştirilen devre kesici uygulaması, işlem piyasasında belirli bir süre için işlemlerin durdurulmasıdır. Borsa İstanbul’da yüzde 5 düşüş esnasında, alım satım işlemlerini otomatik olarak durdurulması ile devre kesici uygulanmaktadır.
Borsa İstanbul Genelinde Devre Kesici Uygulaması Ne Zaman Uygulanır?
İşlem sırasında devre kesici uygulaması, Borsa İstanbul genelinde veya şirket hisseleri özelinde kullanılabilir. Borsa İstanbul endekslerinde devre kesici uygulaması için birden fazla kriter vardır. Örneğin BIST100 endeksinde %5 ve daha fazla oranda düşüş yaşanması durumunda devre kesici uygulanmaya başlar. Devre kesicinden sonra yaşanan düşüş %7'ye ulaşırsa, ikinci kez devre kesici uygulanır. Endeks genelinde tüm senetler alım-satıma kapatılır. Tek fiyat emir toplanmasına başlanır.
Şirket Hisselerinin Özelinde Devre Kesici Uygulaması Nasıl Yapılır?
Şirket hisselerinde düşüş yüzde 5 olduğunda devre kesici uygulamasına, hisse senedi özelinde başlanır. Borsa İstanbul’da yüzde 5 düşüşün gerçekleşmesi beklenmez.
İşlem Sırasında Devre Kesici Uygulaması Nasıl Çalışır?
Devre kesici uygulaması başladığında öncelikle iletilen alım ve satım işlemleri durdurulur. Devre kesilmesine neden olan, fiyat eşiklerinin altında ya da üstünde yer alan tüm emirler iptal edilir. Hisse veya Borsa İstanbul için yeni bir fiyat belirlenebilmesi için tek fiyat emir toplama yöntemi ile değerlendirme yapılır.
Tek fiyat emir toplama yönteminde; şirket hissesinin tek bir fiyata sabitlenebilmesi ve işleme kapatılabilmesi, ardından şirket hissesi için talep edilen alım-satım işlemlerinin değerlendirilerek, en uygun koşullara göre yeni fiyatın belirlenmesidir. Belirlenen hisse fiyatına, devre kesici referans fiyatı adı verilir. Tek fiyat belirleme yöntemi likiditeyi korumak amacıyla yapılır.
Borsa İstanbul’da devre kesici uygulamasından sonra, alım-satım işlemlerine sürekli işlem yoluyla devam edilir. Sürekli işlem ise; alım-satım taleplerinin önce fiyat, sonrasında zaman sıralamasına göre eşleştirilmesine verilen isimdir. Fiyat önceliği, hisse senedinin güncel karşılığına olan en yakın teklifi; zaman önceliği ise bu teklifin hangi yatırımcı tarafından daha önce verdiğidir.
İşlem Sırasında Devre Kesici Neden Uygulanır?
İşlem sırasında devre kesici uygulaması, yatırımcının ve piyasanın korunması amacıyla yapılmaktadır. Borsa İstanbul’da fiyatların çeşitli etkenlere bağlı olarak, öngörülemeyen şekilde artar ya da azalır. Yaşanan bu tarz dalgalanmalar bazen spekülatif işlemlerden kaynaklanabilir.
Yatırımcıların, bu tarz dalgalanmalar esnasında hatalı alım-satım işlemleri yaparak zarara uğraması ve Borsa İstanbul’a olan güveninin sarsılması söz konusu olabilir.
Devre kesici uygulamasına başlandığında yatırımcının hatalı işlem yapabilmesi önlenir ve yatırımcının piyasada gerçekleşen dalgalanmayı anlayabilmesine imkân tanınır.
Devre kesici uygulandığında, hisse fiyatlarındaki dalgalanmaları destekleyen alım-satım işlemleri belirlenerek iptal edilir. Böylelikle Borsa İstanbul tarafından sağlık bir alım-satım piyasasının düzenini sağlanır.
İşlem Sırasında Devre Kesici Uygulandığı Nasıl Anlaşılır?
Borsa İstanbul’da işlem sırasında devre kesici uygulaması otomatik olur. Yatırımcılar; ekonomi gündemini, endeksi ve şirket hisselerinin değerlerini takip ederek, işlem sırasında devre kesici uygulanacağını tahmin edebilme imkanları vardır. Borsa İstanbul tarafından bir şirket hissesine devre kesicinin uygulanması durumunda anında KAP üzerinden duyurusu yapılır. Yatırımcılar, KAP üzerinden yatırım yaptıkları şirket hissesini takip ederek anında işlem sırasında devre kesicinin uygulandığını öğrenebilirler.
İşlem Sırasında Devre Kesilmesi Ne Kadar Sürer?
Borsa İstanbul’da devre kesici uygulanması durumunda, devre kesici genel olarak referans fiyatın 10-30 dakika arasında belirlenmesi ile uygulanmaktadır. Devre kesicinin tüm aşamaları tamamlandığında ve alım-satım eşleştirmeleri yapıldığında, işlem sırasında uygulanan devre kesici otomatik olarak kaldırılır.
Spor Depor Ekonomi Haberi
